Η ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΣΤΗΝ ΚΙΝΑ-Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΣΤΟ ΠΕΚΙΝΟ

τοῦ Κωνσταντίνου Βάσση*

Μία σύντομη ἐπίσκεψή μου, τὸν Σεπτέμβριο 2011 στὸ Πεκίνο, μοῦ ἔδωσε τὴν εὐκαιρία νὰ πληροφορηθῶ περὶ τὴν διδασκαλίαν τῆς Νεοελληνικῆς Γλώσσας στὴν Κίνα, εἰδικώτερα στὸ Πεκίνο. Συνοψίζω, περὶ τὸ ἐνδιαφέρον αὐτὸ θέμα, τὶς πληροφορίες μου, συμπληρούμενες μὲ στοιχεῖα τῆς κυρίας Ἕλενας Ἀβραμίδου, Μορφωτικῆς Ἀκολούθου τῆς Ἑλληνικῆς Πρεσβείας στὸ Πεκίνο καὶ μετεχούσης, κατὰ τὰ κατωτέρω, στὴν διδασκαλία τῆς γλώσσας. 

Ἡ Νεοελληνικὴ Γλῶσσα διδάσκεται στὸ Κέντρο Ἑλληνικῶν Σπουδῶν τοῦ Πανεπιστήμιου τοῦ Πεκίνου. Τὸ Κέντρο, ὑφιστάμενο ἀπὸ τοῦ 2000, διευθύνεται ὑπὸ τοῦ κυρίου Πὲγκ Σαογιοῦ, Κινέζου μεσαιωνολόγου ἀλλὰ φίλου τῶν Ἑλληνικῶν γραμμάτων, παρέχει δὲ διετεῖς σπουδές, περιλαμβάνουσες μαθήματα Νεοελληνικῆς Γλώσσας καὶ Ἑλληνικοῦ Πολιτισμοῦ. Τὴν Νεοελληνικὴν ἐδίδαξε, ἐπὶ σειρὰν ἐτῶν, ὁ προσφάτως ἀποβιώσας Γιὰγκ Γκουαγκσέγκ, τέως Πρεσβευτὴς τῆς Κίνας στὴν Ἑλλάδα καὶ ἐκ τῶν ἱδρυτῶν τοῦ Κέντρου, σήμερα δὲ διδάσκει αὐτὴν ἡ κυρία Ἀβραμίδου, διδάκτωρ φιλοσοφίας. Κατὰ καιροὺς ἔχει διδάξει καὶ Ἕλλην φιλόλογος ἀποσταλεὶς ἐκ τοῦ Ἑλληνικοῦ Ὑπουργείου Παιδείας.

Τὸ Κέντρο Ἑλληνικῶν Σπουδῶν συγκεντρώνει περὶ τοὺς 15-20 σπουδαστὲς ἐτησίως, κατὰ τὸ ἔτος 2011 φοίτησαν 10. Αὐτοὶ ἀνήκουν ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον εἰς ἄλλους κλάδους σπουδῶν – λ.χ. ἀνθρωπολογίας, νομικῆς, οἰκονομικῶν, φιλοσοφίας – οἱ ὁποῖοι ἐπιθυμοῦν παραλλήλως νὰ γνωρίσουν τὴν Ἑλλάδα καὶ τὸν πολιτισμό της (μεταξὺ αὐτῶν εἶναι καὶ ἀλλοδαποὶ σπουδάζοντες στὴν Κίνα). Λίγοι ὅμως συνεχίζουν καὶ ὁλοκληρώνουν τὶς σπουδές τους, οἱ περισσότεροι γιὰ ἐπαγγελματικοὺς λόγους. Ἄλλοι ἀποβλέπουν στὸ νὰ ἀπασχοληθοῦν στὸν τομέα τῶν συνεχῶς διευρυνομένων οἰκονομικῶν σχέσεων μεταξὺ Ἑλλάδος καὶ Κίνας, ἐνῶ ἄλλοι ἐπιδιώκουν μία ἀκαδημαϊκὴ σταδιοδρομία. Ἀρκετοὶ ἐκ τῶν τελευταίων πραγματοποιοῦν μεταπτυχιακὲς σπουδὲς ἢ εἶναι ὑποψήφιοι διδάκτορες εἰς Ἑλληνικὰ Πανεπιστήμια (Ἀθηνῶν, Θεσσαλονίκης, Ἰωαννίνων, Κρήτης).

Ὅλοι ὅμως ἀντιμετωπίζουν ηὐξημένες δυσκολίες στὴν ἐκμάθηση τῆς Νεοελληνικῆς Γλώσσας, λόγω τῆς μεγάλης διαφορᾶς τῆς γραμματικῆς καὶ συντακτικῆς δομῆς τῆς κινεζικῆς γλώσσας ἔναντι τῆς διαχρονικῆς ἑλληνικῆς ἀλλὰ καὶ τῶν ἄλλων εὐρωπαϊκῶν γλωσσῶν. Ἡ κινεζικὴ γλῶσσα δὲν γνωρίζει λ.χ. ἄρθρα, γένη, πτώσεις, κλίσεις ρημάτων, οἱ ρηματικοὶ χρόνοι ἀποδίδονται κατ’ ἰδιότυπο τρόπο. Ἕνας ἄλλος λόγος δυσχεραίνων τὴν ἐκμάθηση τῆς Ἑλληνικῆς Γλώσσας εἶναι ἡ ἔλλειψη κατάλληλων βοηθημάτων. Ἀντελήφθην καλύτερα τοῦτο, ὅταν, σὲ προθήκη βιβλίων τοῦ Πανεπιστημίου, διέκρινα πολυσέλιδα Βουλγαρο-Κινεζικό/Κινεζὸ-Βουλγαρικὸ καὶ Ρουμανο-Κινεζικό/Κινεζὸ-Ρουμανικὸ λεξικό, ὄχι ὅμως ἀντίστοιχο Ἑλληνο-Κινεζικό/Κινεζο-Ἑλληνικὸ λεξικό. Ἕνα Κινεζικὸ-Ἑλληνικό-Κινεζικὸ λεξικὸ ἐξεδόθη πρὸ ἐτῶν ὑπὸ τῶν κ. Zhu Shenpeng καὶ Wang Xiaoying, καθηγητῶν τῆς Ἑλληνικῆς Γλώσσας στὸ Πανεπιστήμιο Διεθνῶν Σπουδῶν τῆς Σαγκάης, ἀλλὰ ἔχει ἐξαντληθεῖ. Λόγω τούτου, ἡ διδασκαλία τῆς Νεοελληνικῆς γίνεται ἀγγλιστί, πρᾶγμα προϋποθέτον σχετικὴ γνώση τῆς ἀγγλικῆς γλώσσας ἐκ μέρους τῶν σπουδαστῶν.

Στὸ πλαίσιον αὐτὸ πρέπει νὰ τοποθετηθῇ καὶ ἡ δυσκολία τῆς προφορᾶς κινεζικῶν λέξεων ἐκ μέρους Ἑλλήνων καὶ ἄλλων Εὐρωπαίων. Ὡς ἐκ τούτου, ἡ ἀνάγκη εὐχερεστέρας ἐπικοινωνίας των μὲ τὸ ἑλληνικὸ περιβάλλον ἔχει ὠθήσει ὁρισμένους Κινέζους σπουδαστὲς νὰ υἱοθετήσουν εὐρέως γνωστὰ ἑλληνικὰ ὀνόματα. Ἔτσι λ.χ. ὁ Γὶ Γιόου ἔχει γίνει: Γιῶργος, ἡ Τσουε Τζανρογκ: Εὔα, ἡ Τσᾶν Γιγκουε: Ζωή, ἡ Οὖε Γιουε: Κατερίνα, ἡ Τζὰγκ Σουγιᾶν: Σοφία. 

 Ἀρκετοὶ ἐκ τῶν σπουδαστῶν τοῦ Κέντρου Ἑλληνικῶν Σπουδῶν ἐκφράζουν τὸν θαυμασμό τους γιὰ τὴν Ἑλλάδα καὶ τὶς ἐμπειρίες των ἀπὸ τὴν ἐκμάθηση τῆς γλώσσας της εἰς ἕνα μικρὸ βιβλίον ὑπὸ τὸν τίτλον «Ἐμεῖς μιλᾶμε ἑλληνικά», τὸ ὁποῖο ἐξεδόθη, τὸ 2011, ἐπιμέλεια τῆς κυρίας Ἀβραμίδου. Εἶναι μία συλλογὴ κειμένων, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ μία πρωτότυπη, καὶ συγκινητική, ἐκδήλωσιν ἁγνῶν νεανικῶν αἰσθημάτων πρὸς τὴν Ἑλλάδα.

Σημειωτέον ὅτι τμῆμα Νεοελληνικῆς, τετραετοῦς φοιτήσεως καὶ ἀνωτέρου ἐπιπέδου λειτουργεῖ στὸ Πανεπιστήμιο τῆς Σαγκάης καὶ στὸ Πανεπιστήμιο Ξένων Σπουδῶν τοῦ Πεκίνου. Ἐξάλλου, ἡ Ἀρχαία Ἑλληνικὴ διδάσκεται ὡς κλασικὴ γλῶσσα σὲ διάφορα πανεπιστήμια τῆς Κίνας.

Παρατηρῶ, ἐν τέλει, ὅτι εἰς οὐδὲν ἑλληνικὸ πανεπιστημιακὸ ἵδρυμα, ἐξ ὅσων γνωρίζω, διδάσκεται ἡ κινεζικὴ γλῶσσα καὶ ὑπάρχει Σχολὴ ἢ Τμῆμα Ἀσιατικῶν Σπουδῶν, ἀντιθέτως  πρὸς ὅ, τι συμβαίνει σὲ πλεῖστα εὐρωπαϊκὰ Πανεπιστήμια. Ἀλλὰ ἰδίως ἡ Ἑλλάς, φορεὺς ἑνὸς μεγάλου πολιτισμοῦ, πρέπει νὰ διατηρῇ μία καλὴν ἐπαφὴ μὲ ἕνα ἄλλο μεγάλο πολιτισμό, τὸν κινεζικό. Πρόκειται περὶ μίας σοβαρᾶς παραλείψεως, ἡ ὁποία εὔχομαι νὰ θεραπευθῇ σύντομα.

* Ὁ Κωνσταντῖνος Βάσσης εἶναι Πρέσβυς ἐ.τ. καὶ Μέλος τοῦ ΟΔΕΓ.