2o ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΕΠΑΦΕΣ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ Μ.ΑΣΙΑ 08 - 09.11.2019

 

2 diethnes valkania

 

8-10 Νοεμβρίου 2019

Τελλόγλειο Ἵδρυμα Τεχνῶν, Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη


Τὸ Ἰνστιτοῦτο Νεοελληνικῶν Σπουδῶν (Ἵδρυμα Μ. Τριανταφυλλίδη) τοῦ Α.Π.Θ., στὸ πλαίσιο τῶν ἐτήσιων διεθνῶν συνεδρίων γιὰ τὴν διαχρονικὴ καὶ διατοπικὴ μελέτη τῆς ἑλληνικῆς, διοργανώνει τὸ «2ο Διεθνὲς Συνέδριο γιὰ τὶς Γλωσσικὲς Ἐπαφὲς στὰ Βαλκάνια καὶ στὴν Μικρὰ Ἀσία» στὶς 8, 9 καὶ 10 Νοεμβρίου 2019, στὴν Θεσσαλονίκη. Στόχος τοῦ Συνεδρίου εἶναι νὰ ἐξετάσει τὶς γλωσσικὲς ἐπαφὲς στὰ Βαλκάνια καὶ στὴν Μ. Ἀσία, μὲ ἐπίκεντρο κυρίως τὶς σχέσεις τῆς ἑλληνικῆς μὲ ἄλλες γλῶσσες στὶς περιοχὲς αὐτές.


Στὸ Συνέδριο ἔχουν προσκληθεῖ ὡς κύριοι ὁμιλητὲς οἱ καθηγητὲς Petya Assenova (University of Sofia) καὶ Bernt Brendemoen (Universitetet i Oslo), κορυφαῖοι μελετητὲς ζητημάτων ποὺ σχετίζονται μὲ τὶς Γλωσσικὲς Ἐπαφὲς στὶς περιοχὲς ποὺ ἀποτελοῦν τὸ ἀντικείμενο τοῦ Συνεδρίου. Ἐπίσης, θὰ συμμετάσχουν ἐρευνητὲς μὲ διεθνῆ ἀναγνώριση καὶ διακεκριμένη προσφορὰ στὸν χῶρο αὐτό, ὅπως οἱ Ronelle Alexander (University of California, Berkeley), Virginia Hill (University of New Brunswick), Matthias Kappler (Università Ca’Foscari, Venezia), Ἑλένη Καραντζόλα (Πανεπιστήμιο Αἰγαίου, Ρόδος), Ἀγγελικὴ Ράλλη (Πανεπιστήμιο Πατρῶν), Helmut Schaller (Universität Marburg) κ.ἄ.


Στὸ πλαίσιο τοῦ Συνεδρίου προγραμματίζουμε τὴν διοργάνωση ἑνὸς «workshop» μὲ θέμα «Ἑλληνικὴ καὶ ἑλληνικὲς διάλεκτοι στὸν ἑλληνισμὸ τῆς διασπορᾶς».


Ὅπως γράφαμε καὶ στὴν Πρόσκληση τοῦ 1ου Συνεδρίου (2016), ἡ ἀπόφαση νὰ διοργανώσουμε ἕνα συνέδριο ἀφιερωμένο στὶς γλωσσικὲς ἐπαφὲς στὰ Βαλκάνια καὶ στὴν Μ. Ἀσία ὀφείλεται στὴν διαπίστωση ὅτι οἱ ἐργασίες ποὺ ἐρευνοῦν τὶς ἐπαφὲς στὶς δύο περιοχὲς συνήθως κινοῦνται ἀνεξάρτητα καὶ χωρὶς νὰ ἐπωφελοῦνται ἀμοιβαῖα ἀπὸ τὰ συμπεράσματα καὶ τὰ ἐπιτεύγματα τῶν ἐρευνῶν στὴν καθεμιὰ ἀπὸ αὐτές, ἂν καὶ οἱ δύο βασικὲς γλῶσσες ἐπαφῆς εἶναι οἱ ἴδιες (ἑλληνικὴ καὶ τουρκικὴ) καὶ τὸ ἱστορικὸ πλαίσιο εἶναι σὲ σημαντικὸ βαθμὸ ἑνιαῖο. Ἀπώτερος στόχος τοῦ συνεδρίου εἶναι ἡ ἀποκατάσταση ἑνὸς γόνιμου διαλόγου ἀνάμεσα στὴν ἔρευνα ποὺ ἀφορᾶ τὶς γλωσσικὲς ἐπαφὲς στὰ Βαλκάνια καὶ στὴν ἀντίστοιχη ποὺ ἀφορᾶ τὴν Μ. Ἀσία. Ἀπὸ τὴν ἄποψη αὐτὴ οἱ ἀνακοινώσεις μποροῦν νὰ ἐνταχθοῦν σὲ τρεῖς κατηγορίες: (α) αὐτὲς ποὺ ἀφοροῦν τὰ Βαλκάνια, (β) αὐτὲς ποὺ ἀφοροῦν τὴν Μ. Ἀσία, καὶ (γ) αὐτὲς ποὺ ἀφοροῦν τὴν συγκριτικὴ ἐξέταση τῶν δεδομένων τῶν δύο χώρων.


Στὶς θεματικὲς περιοχὲς τοῦ Συνεδρίου ἐντάσσονται μεταξὺ ἄλλων: (1) θεωρητικὰ προβλήματα γλωσσικῶν ἐπαφῶν, (2) γλωσσικὲς ἐπαφὲς καὶ διαλεκτολογία, (3) γλωσσικὲς ἐπαφὲς καὶ ἐτυμολογία, (4) γλωσσικὲς ἐπαφὲς καὶ τυπολογία, (5) γλωσσικὲς ἐπαφὲς καὶ φιλολογία. Ἐξετάζονται ζητήματα ποὺ ἀφοροῦν ὅλα τὰ ἐπίπεδα τῆς γλωσσικῆς ἀνάλυσης ποὺ ἐπηρεάζονται ἢ καθορίζονται ἀπὸ τὶς γλωσσικὲς ἐπαφὲς (φωνολογία, μορφολογία, σύνταξη, λεξιλόγιο κτλ.).


Στὸ πλαίσιο τῶν (γεω)τυπολογικῶν μελετῶν τὰ Βαλκάνια μᾶς προσφέρουν τὸ κλασικὸ παράδειγμα γλωσσικῆς ἕνωσης, τὴν Βαλκανικὴ Γλωσσικὴ Ἕνωση (balkan Sprachbund). Ἡ νεότερη ἔρευνα τεκμηρίωσε τὴν ὕπαρξη μιᾶς ἐξίσου σημαντικῆς γλωσσικῆς ἕνωσης στὸν μικρασιατικὸ χῶρο, τὴν Ἀνατολιακὴ Γλωσσικὴ Ἕνωση (anatolian Sprachbund). Ἡ μελέτη τῶν προβλημάτων της ἀναμένεται νὰ διευρύνει τὶς θεωρητικὲς ἀναζητήσεις γιὰ τὸν συχνὰ ἀμφισβητούμενο ὅρο «Sprachbund» καὶ νὰ συμβάλει οὐσιαστικὰ στὴν κατανόηση τοῦ γλωσσικοῦ τοπίου στὴν Μ. Ἀσία. Ἡ σύγκριση μεταξὺ τῶν δύο αὐτῶν γλωσσικῶν ἑνώσεων, ποὺ ἡ καθεμιά τους ἔχει διαφορετικὰ βασικὰ χαρακτηριστικά, δείχνει ἀνάγλυφα ὅτι οἱ δύο περιοχές, παρὰ τὶς ἀναμφισβήτητες ὁμοιότητες μεταξὺ τους, παρουσιάζουν ἐπίσης σημαντικὲς διαφορές, ποὺ δὲν ἀντικατοπτρίζονται μόνο στὰ γλωσσολογικὰ ἰσόγλωσσα ἀλλὰ καὶ στὰ πολιτισμικά. Ἀπὸ τὴν ἄποψη αὐτή, ὁ συμπλεκτικὸς σύνδεσμος «καί», ποὺ ἑνώνει τὰ Βαλκάνια καὶ τὴν Μ. Ἀσία στὸν τίτλο τοῦ συνεδρίου δὲν λειτουργεῖ ἁπλῶς ἀθροιστικά, ἀλλὰ καὶ ἀντιπαραθετικά.


Τὸ αἴτημα γιὰ διαχρονικὴ ἐξέταση τῶν γλωσσικῶν ἐπαφῶν δηλώνεται μὲ τὴν πρόταση γιὰ συνεξέταση τῶν σχετικῶν προβλημάτων σὲ τρεῖς περιόδους, τὴν ἀρχαία, τὴν μεσαιωνικὴ καὶ τὴν νεότερη. Ἡ ἐξέταση αὐτή, πέρα ἀπὸ τὴν ἀνάδειξη τοῦ ἱστορικοῦ βάθους καὶ τοῦ διατοπικοῦ εὔρους τῶν ἐπαφῶν, ἀποσκοπεῖ: (1) στὴν ἐπισήμανση τῶν ὁμοιοτήτων ἀλλὰ καὶ τῶν ἰδιαιτεροτήτων τῶν φαινομένων ποὺ ὀφείλονται σὲ γλωσσικὲς ἐπαφὲς σὲ κάθε περίοδο, (2) στὴν συγκριτικὴ ἐξέταση τῶν ἐπαφῶν δύο γλωσσῶν ἢ διαλέκτων σὲ διαφορετικὲς περιόδους στὶς δύο περιοχές, (3) στὴν ἀνίχνευση γλωσσικῶν ἑνώσεων στὰ Βαλκάνια καὶ στὴν Μ. Ἀσία (ἢ τὴν ἐπανεξέταση παλαιότερων προτάσεων γιὰ πιθανὲς γλωσσικὲς ἑνώσεις) ἐπίσης κατὰ τὴν ἀρχαιότητα, καὶ τὴν σύγκρισή τους μὲ τὶς ἀντίστοιχες ἑνώσεις τῶν νεοτέρων περιόδων.


Τὸ συνέδριο αὐτὸ εἶναι τὸ πέμπτο στὴν σειρὰ τῶν ἐτήσιων διεθνῶν συνεδρίων γιὰ τὴν διαχρονικὴ καὶ διατοπικὴ μελέτη τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας, ποὺ διοργανώνονται ἀπὸ τὸ Ἰνστιτοῦτο Νεοελληνικῶν Σπουδῶν καὶ εἶναι ἀφιερωμένα ἐναλλάξ: (α) στὴν ἐτυμολογία τῆς ἑλληνικῆς (2015, 2018), (β) στὶς γλωσσικὲς ἐπαφὲς στὰ Βαλκάνια καὶ στὴν Μικρὰ Ἀσία (2016), καὶ (γ) στὴν Κοινή, στὶς κοινὲς καὶ στὴν διαμόρφωση τῆς κοινῆς νεοελληνικῆς (2017).


Πρόσκληση : http://ins.web.auth.gr/images/banners/epafes_2_prosklisi.pdf
Πρόγραμμα : http://ins.web.auth.gr/images/banners/Program_2019_2.pdf
Περιλήψεις : http://ins.web.auth.gr/images/banners/SUMMARIES%202019_2.pdf
Ζωντανή μετάδοση : https://www.auth.gr/video/27285

Σχεδιασμός και Κατασκευή
JIT