ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΣΤΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΙΤΑΛΙΚΟΥ ΚΛΑΣΣΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ PIGAFETTA

τῆς Κωνσταντίνας Μπαλαφούτη*

Πρόγραμμα «Νέα Ἀθήνα» - Κλασικὸ λύκειο Pigafetta, Vicenza

Ἀγαπητοὶ σύνεδροι,

θὰ ἤθελα νὰ κάνω μικρὴ ἐνημέρωση σχετικὰ μὲ τὸ λύκειο Πιγαφέττα ποὺ νομίζω ὅτι θὰ βοηθήσει στὴν καλύτερη κατανόηση τῶν ὅσων θὰ ἀναφερθοῦν στὴν συνέχεια:

1. Τὸ λύκειο Πιγαφέττα ἱδρύθηκε καὶ λειτουργεῖ ἀνελλιπῶς ἀπὸ τὸ 1808.

2. Στὸ Πιγαφέττα φοιτοῦν 1000 παιδιὰ καὶ ἐργάζονται 100 ἐκπαιδευτικοί.
3. Ἐκτὸς ἀπὸ τὸ κλασσικὸ Λύκειο (διάρκειας 5 χρόνων) λειτουργοῦν καὶ λύκεια γλωσσολογικῆς, μουσικῆς καὶ νομικῆς κατεύθυνσης).
4. Στὸ Πιγαφέττα πρὶν 5 χρόνια στὸ λύκειο γλωσσολογικῆς κατεύθυνσης, ἔγινε εἰσαγωγὴ διδασκαλίας τῆς κινέζικης γλώσσας. Τὸ κόστος καλύπτεται ἀποκλειστικὰ ἀπὸ βιομηχανία τῆς Βιτσέντσας ποὺ ἔχει δραστηριότητα στὴν Κίνα. Τὰ μαθήματα συνεχίζονται μέχρι σήμερα μὲ μεγάλη ἐπιτυχία καὶ φέτος, οἱ μαθητές του, μοναδικὸ Λύκειο στὴν Ἰταλία, διαγωνίστηκαν στὰ κινέζικα στὶς ἀντίστοιχες Πανελλήνιες ἐξετάσεις στὴν Ἰταλία.

Εἶναι ἐμφανὲς ὅτι πρόκειται γιὰ ἕνα σοβαρό, μὲ μακρὰ ἱστορία ἐκπαιδευτικὸ δημόσιο ἵδρυμα, ἀνοικτὸ καὶ πρωτοπόρο στὸν πειραματισμὸ σὲ θέματα ἐκπαίδευσης.

Ἱστορικὸ

Στὰ πλαίσια τοῦ προγράμματος γιὰ τὴν διάδοση τῆς νεοελληνικῆς ἑλληνικῆς στὰ σχολεῖα τοῦ Βένετο, τὸ ὁποῖο προωθεῖ ἡ Ἑλληνικὴ ὀρθόδοξη Κοινότητα Βενετίας, τὸ Πανεπιστήμιο Ca’ Foscari Βενετίας καὶ τὸ Περιφερειακὸ Γραφεῖο Ἐκπαίδευσης τοῦ Βένετο, τὸν Ἰανουάριο τοῦ 2007 ξεκίνησε στὸ λύκειο Pigafetta τὸ πρῶτο ἀπογευματινὸ τμῆμα διδασκαλίας τῶν νέων ἑλληνικῶν σὰν ξένης γλώσσας διάρκειας 30 ὡρῶν. Τὰ μαθήματα γίνονταν μία φορὰ τὴν ἑβδομάδα καὶ τὰ παρακολούθησαν μαθητὲς καὶ καθηγητὲς κυρίως λατινικῶν καὶ ἀρχαίων ἑλληνικῶν.

Τὸ τμῆμα λειτούργησε γιὰ 2η χρονιά, τὸν Φεβρουάριο τοῦ 2008 γιὰ 3 μῆνες καὶ εἶχε διάρκεια 20 ὧρες.

Ἡ κοινότητα καὶ οἱ ἄλλοι ἑταῖροι τοῦ προγράμματος προτείνουν τμήματα νέας ἑλληνικῆς γιὰ τοὺς καθηγητὲς τῶν ἀρχαίων γιατὶ πιστεύουν ὅτι ἔτσι ἀφ’ἑνὸς τοὺς δίνεται ἡ εὐκαιρία νὰ γνωρίσουν τὴν ἱστορικὴ ἐξέλιξη καὶ συνέχεια τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας, νὰ ἔλθουν σὲ μία πρώτη ἐπαφὴ μὲ τὴν σύγχρονη Ἑλλάδα καὶ ἀφ’ἑτέρου ἐλπίζουμε νὰ τοὺς δημιουργηθοῦν τὰ κατάλληλα ἐρεθίσματα, ὥστε νὰ προτείνουν μία παρόμοια ἐμπειρία στὶς τάξεις ποὺ διδάσκουν, ἀφοῦ μία τέτοια δυνατότητα τοὺς παρέχεται ἀπὸ τὴν ἰταλικὴ σχολικὴ νομοθεσία. Οἱ καθηγητὲς τῶν ἰταλικῶν σχολείων ἔχουν μεγάλη αὐτονομία καὶ μποροῦν νὰ ἀποφασίσουν τὴν εἰσαγωγὴ καὶ διδασκαλία θεμάτων σχετικῶν μὲ τὰ μαθήματα ποὺ διδάσκουν.

Πράγματι, δύο καθηγήτριες ποὺ εἶχαν παρακολουθήσει γιὰ 2 χρόνια το ἀπογευματινὸ τμῆμα τῶν νέων ἑλληνικῶν ἀποφάσισαν νὰ προσφέρουν ἕνα κύκλο 12 μαθημάτων, Ἑλληνικῆς Γλώσσας, στοιχείων πολιτισμοῦ καὶ ἱστορίας, σὲ δύο τάξεις τοῦ λυκείου (στὴν Β΄ λυκείου καὶ στὴν Γ΄λυκείου).

Οἱ μαθητὲς θὰ εἶχαν μία πρώτη ἐπαφὴ μὲ τὴν νεοελληνικὴ ἑλληνικὴ γλῶσσα καὶ τὴν σύγχρονη Ἑλλάδα. Οἱ ἐν λόγω καθηγήτριες μὲ τὸν ἐνθουσιασμό τους παρέσυραν καὶ τὶς καθηγήτριες τῶν λατινικῶν καὶ ἀγγλικῶν, οἱ ὁποῖες παρεχώρησαν ἡ κάθε μία 4 ὧρες τους γιὰ νὰ πραγματοποιηθοῦν τὰ μαθήματα! Κατὰ τὴν διάρκεια τῶν μαθημάτων ἦταν πάντα παροῦσα καὶ ἡ ἰταλίδα καθηγήτρια.

Ἡ ἑλληνικὴ διδάχτηκε σὰν ξένη γλῶσσα, ἀκολουθήθηκε ἡ ἐπικοινωνιακὴ μέθοδος ἔτσι οἱ νεαροὶ μαθητὲς εἶχαν ἐνεργὸ ρόλο ἀπὸ τὰ πρῶτα κιόλας μαθήματα. Οἱ μαθητὲς σταδιακὰ μέσα ἀπὸ κατάλληλες δραστηριότητες, εἶχαν τὴν εὐκαιρία νὰ παρατηρήσουν καὶ νὰ ἐντοπίσουν ἀρκετὲς ἀπὸ τὶς διαφορὲς σὲ μορφολογικό, φωνητικὸ καὶ συντακτικὸ ἐπίπεδο μεταξὺ τῆς ἀρχαίας καὶ τῆς νέας ἑλληνικῆς. Ἰδιαίτερη ἔμφαση δόθηκε στὰ δάνεια τῆς ἰταλικῆς ἀπὸ τὴν ἀρχαία ἑλληνικὴ καθὼς καὶ τῆς νέας ἑλληνικῆς ἀπὸ τὴν λατινική, τὴν ἰταλικὴ καὶ ἀπὸ τὴν βενετσιάνικη διάλεκτο. Πρὶν ἀπὸ τὸ τέλος τοῦ σχολικοῦ ἔτους οἱ 45 μαθητὲς ποὺ παρακολούθησαν τὰ μαθήματα συμπλήρωσαν ἕνα ἐρωτηματολόγιο ποὺ στόχευε νὰ ἀξιολογήσει τὴν ἐμπειρία, νὰ καταγράψει τὶς ἀντιδράσεις τῶν μαθητῶν καὶ τὶς ἐνδεχόμενες προτάσεις τους. Ὅλοι πλὴν ἑνὸς ἐξέφρασαν τὴν ἐπιθυμία νὰ συνεχιστεῖ ἡ ἐμπειρία καὶ τὴν ἑπόμενη σχολικὴ χρονιά· ἐπιπλέον δήλωσαν ὅτι θεωροῦν τὴν ἐκμάθηση τῆς νέας ἑλληνικῆς ἕνα ἐπιπλέον προσὸν ποὺ θὰ ἐμπλούτιζε τὴν κουλτούρα τους καὶ τὶς γνώσεις τους.

Πρόγραμμα «Νέα Ἀθήνα»

Οἱ πολὺ θετικὲς ἀντιδράσεις τῶν μαθητῶν, ἡ πεποίθηση τῶν καθηγητριῶν ποὺ πρότειναν τὰ νέα ἑλληνικὰ ἀλλὰ καὶ τῶν ἄλλων ποὺ παραχώρησαν τὶς ὧρες τους, ὅτι ἡ παράλληλη διδασκαλία τῶν νέων ἑλληνικῶν θὰ ἀποτελοῦσε κίνητρο καὶ ὑποστήριξη γιὰ τὴν μελέτη τῶν ἀρχαίων εἶχαν σὰν ἀποτέλεσμα τὴν εἰσαγωγὴ τῶν νέων ἑλληνικῶν στὸ ἀναλυτικὸ πρόγραμμα τοῦ Λυκείου Pigafetta.

Στὴν συνεδρίαση τῆς 20/5/2009 τὸ φιλολογικὸ τμῆμα τοῦ κλασικοῦ λυκείου ἀποφάσισε στὶς 3 ὧρες τῶν ἀρχαίων ἑλληνικῶν νὰ προστεθεῖ 1 ὥρα διδασκαλίας τῶν νέων ἑλληνικῶν.

Τὸ πρόγραμμα θὰ ἔχει διάρκεια τρία χρόνια, ἡ δὲ ἐφαρμογή του θὰ ἀξιολογεῖται κάθε χρόνο.

Ἀπὸ τὸν Σεπτέμβριο τῆς φετινῆς σχολικῆς χρονιᾶς τὰ νέα ἑλληνικὰ ἄρχισαν νὰ διδάσκονται ἐβδομαδιαίως μία ὥρα, σὲ 4 τμήματα τῆς 3ης λυκείου καὶ σὲ 1 τμῆμα τῆς 4ης λυκείου. Τὸν Ἰανουάριο θὰ προστεθοῦν ἄλλα 4 τμήματα τῆς 2ας λυκείου (συνολικὰ 190 μαθητὲς) καὶ ἔτσι θὰ γίνεται κάθε χρόνο. Ὅλα αὐτὰ τὰ τμήματα θὰ διδαχθοῦν νέα ἑλληνικὰ γιὰ 3η συνεχῆ χρόνια.

Ἡ ἐπίδοση τῶν μαθητῶν στὰ νέα ἑλληνικὰ ἀξιολογεῖται καὶ ὁ βαθμὸς λαμβάνεται ὑπ’ ὄψη γιὰ τὸν ὑπολογισμὸ τοῦ βαθμοῦ τῶν ἀρχαίων!

Ἡ διδασκαλία τῶν νέων ἑλληνικῶν γίνεται ἀπὸ Ἕλληνα ἐκπαιδευτικό, ὡρομίσθιο, παρουσία τοῦ ἰταλοῦ φιλολόγου. Οἱ δύο ἐκπαιδευτικοὶ συνεργάζονται στενὰ στὸν σχεδιασμὸ τῶν μαθημάτων.

Τὰ ἔξοδα τοῦ Ἕλληνα ἐκπαιδευτικοῦ καλύφθηκαν ἀπὸ τὴν εἰσφορὰ τῶν μαθητῶν (30 εὐρὼ ὁ καθένας), ἀπὸ κονδύλια τοῦ Λυκείου (οἱ διευθυντὲς στὴν Ἰταλία διαχειρίζονται ἀπ’εὐθείας τὰ χρήματα ποὺ δίνει ἡ κυβέρνηση γιὰ τὴν ἐκπαίδευση σὲ κάθε σχολεῖο) καὶ ἀπὸ χορηγούς.

Ἐνδεικτικὰ ἀναφέροντα μερικοὶ ἀπὸ τοὺς στόχους τοῦ προγράμματος:

1.ἡ ἐκμάθηση τῆς νέας ἑλληνικῆς,
2.ἡ ἐξέλιξη τῆς Ἑλληνικῆς Γλώσσας ἀπὸ τὴν κλασικὴ ἐποχὴ ἕως σήμερα,
3. στοιχεῖα ἱστορίας καὶ πολιτισμοῦ τῆς Ἑλλάδας (οἱ μαθητὲς διδάσκονται στὴν καλύτερη περίπτωση μέχρι τὴν ἱστορία τοῦ Βυζαντίου).

Γιὰ τὴν ἐφαρμογὴ καὶ πραγματοποίηση αὐτοῦ του μοναδικοῦ προγράμματος, τουλάχιστον σὲ εὐρωπαϊκὸ ἐπίπεδο, τὸ Λύκειο Πιγαφέττα ὑπέγραψε εἰδικὴ σύμβαση συνεργασίας μὲ τὴν Ἑλληνικὴ Ὀρθόδοξη Κοινότητα Βενετίας.

Ἀγαπητοὶ σύνεδροι,
Λυπᾶμαι ποὺ δὲν κατόρθωσα νὰ παρευρεθῶ ἀνάμεσά σας.
Ἐλπίζω νὰ μοῦ δοθεῖ ἡ εὐκαιρία σὲ μία μελλοντικὴ ἡμερίδα, νὰ σᾶς παρουσιάσω τὰ πρῶτα ἀποτελέσματα τοῦ Προγράμματος «Νέα Ἀθήνα», μετὰ τὴν ἐφαρμογὴ τοῦ κατὰ τὴν τρέχουσα σχολικὴ χρονιά.

Εὐχαριστῶ τὸν κ. Παυλάκο ποὺ προθυμοποιήθηκε νὰ σᾶς παρουσιάσει ἔστω καὶ περιληπτικά το περιεχόμενο τῆς ἀνακοίνωσής μου.

* Ἡ Κωνσταντίνα Μπαλαφούτη εἶναι Καθηγήτρια Γλωσσολόγος στὸ Κλασικὸ Λύκειο Πιγαφέττα (Pigafetta) τῆς Βιτσέντσας.