ΜΑΚΕΔΟΝΕΣ ΑΡΧΑΙΟ ΓΕΝΟΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

τῆς Ἰσμήνης Μαρτίνη*

Τὰ ἔθνη ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα ἀποτελοῦν ἱστορικὲς ὀντότητες, ἄμεσα συνδεδεμένες μὲ τὴν ἔννοια τοῦ γένους καὶ τῆς κοινῆς καταγωγῆς.

Ἡ Μακεδονία λοιπὸν ἀποτελεῖ ἱστορικὴ ὀντότητα γεωγραφικὰ καὶ κατὰ γένος προσδιορισμένη, γεγονὸς καταγεγραμμένο ἤδη ἀπὸ τὴν Ἀρχαιότητα, κι ἐδῶ θὰ ἀναφερθοῦν ἐλάχιστα ἀπὸ τὰ σχετικὰ ἐδάφια στὰ ἔργα τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς Γραμματείας, ἀπὸ τὸν Ἡσίοδο μέχρι τὴν Ρωμαϊκὴ περίοδο, ἀπὸ τὰ ὁποῖα ἐξάγεται ἀβίαστα τὸ συμπέρασμα ὅτι οἱ Μακεδόνες ἦταν ἕνα ἀπὸ τὰ Ἀρχαῖα Ἑλληνικὰ γένη καὶ ὡς ἐκ τούτου μιλοῦσαν τὴν Ἑλληνικὴ Γλῶσσα, πίστευαν στοὺς ἴδιους θεούς, συμμετεῖχαν στοὺς κοινοὺς Πανελληνίους ἀγῶνες καὶ συμμετεῖχαν καὶ στὶς κοινὲς Πανελλήνιες ἑνώσεις.

Ἡσίοδος, 8^ος αἰῶνας π.Χ

Μακεδονία ἡ χώρα, ἀπὸ Μακεδόνος καὶ Θυίας τῆς Δευκαλίωνος :
Ἐκείνη ἔμεινε ἔγκυος ἀπὸ τὸν τερπικέραυνο Δία καὶ γέννησε
δύο υἱούς, τὸν Μάγνητα καὶ τὸν Μακεδόνα τὸν ἱππέα
οἱ ὁποῖοι γύρω ἀπὸ τὴν Πιερία καὶ τὸν Ὄλυμπο κατοικοῦσαν
(Στέφανος Βυζάντιος)

Αἰσχύλος, Τραγικὸς ποιητής, 6^ος αἰῶνας π.Χ
Πέρσες
Στὴν γῆ τῆς Μαγνησίας καὶ στῶν Μακεδόνων
τὴν χώρα φθάσαμε, στὸ πέρασμα τοῦ Ἀξιοῦ
καὶ στῆς Βόλβης τὸ καλάμι τῶν ἑλῶν, στὸ Παγγαῖο ὄρος
καὶ στὴν Ἠδωνίδα γῆ
(στίχοι 492-497)

Ἡρόδοτος, 5^ος αἰῶνας π.Χ.
(Κλειώ, 56.3) (τὸ δωρικὸ γένος) ἐπὶ τοῦ βασιλέως Δευκαλίωνος κατοικοῦσε στὴν Φθιώτιδα γῆ, ἐπὶ δὲ τοῦ Δώρου τοῦ Ἕλληνος στὴν περιοχὴ κάτω ἀπὸ τὴν Ὄσσα καὶ τὸν Ὄλυμπο, ἡ ὁποία ἀποκαλεῖται Ἱστιαιώτιδα. ἀπὸ τὴν Ἱστιαιώτιδα καθὼς ἐκδιώχθηκε ἀπὸ τοὺς Καδμείους, κατοίκησε στὴν Πίνδο καὶ ὀνομάστηκε Μακεδονικό. ἀπὸ ἐκεῖ πάλι στὴν Δρυοπίδα μετέβη καὶ ἀπὸ τὴν Δρυοπίδα ἔφθασε στὴν Πελοπόννησο καὶ ὀνομάστηκε Δωρικό.

Στὸ βιβλίο Τερψιχόρη ὁ Ἀλέξανδρος τοῦ Ἀμύντα παρουσιάζεται στοὺς Πέρσες ἐκπροσώπους ὡς «ἄνδρας Ἕλληνας, ὕπαρχος τῶν Μακεδόνων».

Στὸ βιβλίο Πολύμνια ὁ Μαρδόνιος μιλάει στὸν Πέρση βασιλέα:
...μολονότι συνηθίζουν οἱ Ἕλληνες, ὅπως πληροφοροῦμαι, χωρὶς φρόνηση σὲ πολέμους νὰ βρίσκονται μεταξύ τους, λόγω ἀχαριστίας καὶ ἀνοησίας.
...καὶ τώρα ποὺ προέλασα μέχρι τὴν Μακεδονία κι ἐνῶ πλησίασα καὶ πολὺ κοντὰ στὴν Ἀθήνα, κανεὶς δὲν μοῦ ἐναντιώθηκε σὲ μάχη.( 9β.1)
.....ἐνῶ αὐτοὶ (Ἕλληνες) θὰ ἔπρεπε καθὼς εἶναι ὁμόγλωσσοι, νὰ χρησιμοποιοῦν τοὺς ἀπεσταλμένους καὶ τοὺς ἀγγελιαφόρους γιὰ νὰ ἐπιλύουν τὶς διαφορές τους καὶ μὲ κάθε ἄλλο τρόπο, παρὰ μὲ τὸν πόλεμο (9β.2)

Στὸ βιβλίο Οὐρανία:
...αὐτοῦ τοῦ Ἀλεξάνδρου (τοῦ Ἀμύντα) ἕβδομος πρόγονος εἶναι ὁ Περδίκκας, ὁ ὁποῖος ἀπέκτησε τὴν ἡγεμονία τῶν Μακεδόνων κατὰ τὸν ἑξῆς τρόπο. Ἀπὸ τὸ Ἄργος ἔφυγαν καὶ πῆγαν στοὺς Ἰλλυριοὺς τρεῖς ἀδελφοὶ ἀπόγονοι τῶν Τημενιδῶν, ὁ Γαυάνης, ὁ Ἀέρωψ κι ὁ Περδίκκας, κι ἀπὸ τοὺς Ἰλλυριούς, ἀφοῦ πέρασαν διὰ τῶν ὀρέων τὴν ἄνω Μακεδονία, ἔφθασαν στὴν πόλη Λεβαία. (137.1)
Κι ὑπάρχει στὴν περιοχὴ αὐτὴ ἕνας ποταμός, ποὺ σ' αὐτὸν θυσιάζουν οἱ ἀπόγονοι αὐτῶν τῶν ἀνδρῶν ἀπὸ τὸ Ἄργος, ὡς σωτήρα. (138.1)

Στό βιβλίο Καλλιόπη: 
Ὁ Ἀλέξανδρος τοῦ Ἀμύντα, στρατηγὸς καὶ βασιλιὰς τῶν Μακεδόνων, μιλάει στοὺς στρατηγοὺς τῶν Ἀθηναίων (44.1)
«ἄνδρες Ἀθηναῖοι, ὡς παρακαταθήκη τὰ λόγια αὐτὰ σᾶς ἐμπιστεύομαι, καὶ δὲν θὰ τὰ ἔλεγα ἐὰν δὲν ἐνδιαφερόμουν γιὰ ὁλόκληρη τὴν Ἑλλάδα.
Διότι κι ὁ ἴδιος εἶμαι Ἕλληνας στὴν καταγωγὴ ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα, καὶ δὲν θὰ ἐπιθυμοῦσα νὰ δῶ τὴν Ἑλλάδα ὑποδουλωμένη ἀντὶ ἐλεύθερη.
Εἶμαι ὁ Ἀλέξανδρος ὁ Μακεδών». (45.1,2,3)

Θουκυδίδης, 5^ος αἰῶνας π.Χ
Ἀλλὰ τὴν γύρω ἀπὸ τὴν θάλασσα ἐκτεινομένη χώρα, ἡ ὁποία ὀνομάζεται σήμερα Μακεδονία, κατέκτησαν πρῶτοι καὶ βασίλευσαν σὲ αὐτὴν ὁ πατέρας τοῦ Περδίκκα Ἀλέξανδρος καὶ οἱ προγονοί του οἱ Τημενίδες, οἱ ὁποῖοι κατάγονταν στὴν ἀρχαιότητα ἀπὸ τὸ Ἄργος... Κατέκτησαν ἐπίσης ἀπὸ τὴν Παιονία λωρίδα γῆς, κατὰ μῆκος τοῦ Ἀξιοῦ κατερχομένη ἀπὸ τὴν Πέλλα μέχρι τὴν θάλασσα, καὶ ἐξουσιάζουν ἤδη πέραν τοῦ Ἀξιοῦ μέχρι τοῦ Στρυμόνος τὴν καλουμένη Μυγδονία, ἀφοῦ ἐκδίωξαν ἀπὸ ἐκεῖ τοὺς Ἤδωνες. (Ἱστοριῶν Β)

Ὁ ρήτορας Ἰσοκράτης (5^ος - 4^ος αἰῶνας π.Χ.) στὸν λόγο του «Φίλιππος» ἀναφέρει ὅτι οἱ Θεσσαλοὶ ἐξουσίαζαν πρῶτα τὴν Μακεδονία κι ὅτι κατοικοῦσαν ἐκεῖ πολλοὶ καὶ ἀπὸ τοὺς ὑπολοίπους Ἕλληνες.

Ἀπευθύνεται μάλιστα στὸν Φίλιππο λέγοντάς του: Ἂν ἐνεργήσεις ἔτσι, ὅλοι θὰ σοῦ χρωστοῦνε χάρη, ...ἀκόμη καὶ οἱ λαοὶ ποὺ θὰ τοὺς ἀπαλλάξεις ἀπὸ τὴν δεσποτικὴ κυριαρχία τῶν βαρβάρων, γιὰ νὰ τοὺς προσφέρεις τὴν προστασία τῶν Ἑλλήνων.[154]

Στὸν «Πανηγυρικὸ» σχολιάζει τὴν κατάσταση στὴν Ἑλλάδα ὡς ἑξῆς: «καὶ τὸ χειρότερο ἀπ' ὅλα, εἶναι νὰ βλέπεις ἐκείνους ποὺ ἔχουν τὴν ἀξίωση νὰ κυβερνοῦν, ἐναντίον τῶν ἴδιων τῶν Ἑλλήνων νὰ ἐκστρατεύουν καθημερινῶς, ἐνῶ μὲ τοὺς βαρβάρους καθ' ὅλην τὴν διάρκεια νὰ συνάπτουν συμμαχίες» (128).

Ὁ Δημοσθένης ( 4^ος αἰῶνας π.Χ.), γνωστὸς γιὰ τὶς θέσεις του ἐναντίον τῶν Μακεδόνων, ὡστόσο, στὸν λόγο του «Κατὰ Ἀριστοκράτους» ἀναφέρει ὅτι ὁ Περδίκκας ποὺ βασίλευε στὴν Μακεδονία κατὰ τὴν ἐκστρατεία ἐναντίον τῶν βαρβάρων, ἐκείνους τοὺς βαρβάρους ποὺ ὑποχωροῦσαν ἀπὸ τὶς Πλαταιὲς ἐξόντωνε, δίνοντας τὸ τελειωτικὸ χτύπημα στὸν βασιλιὰ (τῶν Περσῶν).

Ὁ Πολύβιος (2^ος αἰῶνας π.Χ.) στὸ τέταρτο βιβλίο τῶν Ἱστοριῶν του ἀναφέρει ὅτι :
«Ὁ Φίλιππος ... συγχρόνως ἐξασφαλίζονταν ἀπὸ τοὺς κινδύνους ἐκ τῶν ὑπερκειμένων τῆς Μακεδονίας βαρβάρων καὶ στὸ πέμπτο βιβλίο ἀναφέρει τὴν πόλη Βυλάζωρα, τὴν μεγαλύτερη πόλη τῆς Παιονίας, ποὺ βρίσκεται πρὸς τὴν εἴσοδο ἀπὸ τὴν Δαρδανία πρὸς τὴν Μακεδονία, (τὰ Βυλάζωρα ἔχουν βρεθεῖ περίπου στὸ κέντρο τοῦ κράτους τῶν σημερινῶν Σκοπίων). Ἀναφέρει ἐπίσης καὶ τὴν πόλη Πισσαίον τῆς Πελαγονίας.
Ἡ ἀρχαία Πελαγονία βρισκόταν στὶς νοτιοδυτικὲς περιοχὲς τῶν σημερινῶν Σκοπίων. 

Στὸ ἕβδομο βιβλίο, γράφει ὅτι ὁ Φίλιππος ὁ βασιλιὰς τῶν Μακεδόνων ὅταν ἀποφάσισε νὰ κυριεύσει τὴν ἀκρόπολη τῶν Μεσσηνίων ζήτησε νὰ γίνουν θυσίες πρὸς τὸν Δία.

Στὸ ὄγδοο βιβλίο μιλάει ὁ Λυκίσκος πρεσβευτὴς τῶν Ἀκαρνάνων : 
(Αἰτωλοί), ἐὰν δὲν μπορεῖτε νὰ ὑπερασπιστεῖτε τίποτα ἀπ' αὐτὰ ἂς εἶστε ὑπερήφανοι, διότι τὴν ἐπίθεση τῶν βαρβάρων ἐναντίον τῶν Δελφῶν ἀντιμετωπίσατε, καὶ ἰσχυρίζεστε ὅτι γι' αὐτὸ πρέπει νὰ σᾶς ὀφείλουν χάρη οἱ Ἕλληνες. Ἀλλὰ ἐὰν γιὰ μία τέτοια πράξη ὀφείλεται χάρη στοὺς Αἰτωλούς, ποία καὶ πόση τιμὴ θὰ πρέπει νὰ ἀξιώνουν οἱ Μακεδόνες, οἱ ὁποῖοι τὸν περισσότερο χρόνο τοῦ βίου τους δὲν σταματᾶνε νὰ ἀγωνίζονται ἐναντίον τῶν βαρβάρων γιὰ τὴν ἀσφάλεια τῶν Ἑλλήνων;

Διότι πάντοτε ὅταν οἱ Ἕλληνες βρίσκονται σὲ κίνδυνο, τοὺς Μακεδόνες δὲν ἔχουμε ὡς πρόφραγμα, καὶ τὴν προθυμία τῶν βασιλέων τους ποιός δὲν γνωρίζει;
καὶ πιὸ κάτω:
...τότε ὑπὲρ τῆς ἡγεμονίας καὶ τῆς δόξας θὰ δείχνατε φιλοτιμία πρὸς τοὺς Ἀχαιοὺς καὶ τοὺς ὁμοφύλους Μακεδόνες καὶ τὸν ἡγεμόνα τους τὸν Φίλιππο. τώρα δὲ ἀντιτιθέμενοι στὴν ὑποδούλωση οἱ Ἕλληνες πολεμοῦν ἐναντίον ἀλλοφύλων ἀνθρώπων, τοὺς ὁποίους θεωρεῖτε ὅτι πρέπει νὰ στρέψετε ἐναντίον τοῦ Φιλίππου, ξεχνώντας ὅτι ἐὰν τοὺς στρέψετε ἐναντίον αὐτῶν θὰ τοὺς στρέψετε καὶ ἐναντίον ὅλης τῆς Ἑλλάδος........Διότι, ἐπιθυμώντας νὰ ὑπερισχύσουν τοῦ Φιλίππου καὶ νὰ ταπεινώσουν τοὺς Μακεδόνες, ξεχνᾶνε ὅτι στρέφοντας πρὸς αὐτοὺς ἕνα τέτοιο νέφος ἀπὸ τὴν Δύση, μπορεῖ αὐτὸ πρὸς τὸ παρὸν νὰ σκοτεινιάσει τοὺς Μακεδόνες, ἀλλὰ στὴν συνέχεια θὰ ἀποδειχθεῖ γιὰ τοὺς Ἕλληνες αἰτία μεγάλων συμφορῶν.

Στὸ δέκατο βιβλίο ἀναφέρεται ὅτι ὁ Φίλιππος ὁ βασιλιὰς τῶν Μακεδόνων ἐξετέλεσε τοὺς ἀγῶνες στὴν Νεμέα κι ἀμέσως ἐπέστρεψε στὸ Ἄργος.

Τὰ Νέμεα ἦταν Πανελλήνιοι ἀθλητικοὶ ἀγῶνες ποὺ καθιερώθηκαν τὸ 573 π.Χ. πρὸς τιμὴν τοῦ Διὸς καὶ ἦταν ἀπὸ τὶς πιὸ σημαντικὲς ἀθλητικὲς διοργανώσεις τῆς ἀρχαίας Ἑλλάδας μετὰ τὰ Πύθια, τὰ Ὀλύμπια καὶ τὰ Ἴσθμια.

Ὁ Διόδωρος Σικελιώτης  (1^ος αἰῶνας π.Χ. )
Ἱστορικὴ Βιβλιοθήκη, Βίβλος δεκάτη ἕκτη:
Ὁ Φίλιππος τοῦ Ἀμύντα γιὰ τὴν ἀρετή του παρέλαβε τὴν ἡγεμονία ὁλοκλήρου τῆς Ἑλλάδος ἑκουσίως τῶν πόλεων ὑποτασσομένων, κὶ ἀφοῦ καταπολέμησε ἐκείνους ποὺ σύλησαν τὸ ἱερὸ τῶν Δελφῶν καὶ βοήθησε τὸ μαντεῖο, συμμετεῖχε στὸ συνέδριο τῶν Ἀμφικτυόνων.

Ἐπίσης ἀναφέρεται ὅτι ὁ Φίλιππος φιλοδοξοῦσε νὰ γίνει ἡγεμόνας ὅλων τῶν Ἑλλήνων καὶ τελικὰ οἱ Ἕλληνες τὸν ἐπέλεξαν ὡς Στρατηγό, Αὐτοκράτορα τῆς Ἑλλάδος.(89)

Ὡς Στρατηγὸς Αὐτοκράτορας τῆς Ἑλλάδος ψηφίστηκε ἀπὸ τοὺς Ἕλληνες καὶ ὁ Ἀλέξανδρος γιὰ νὰ ἐκστρατεύσει ἐναντίον τῶν Περσῶν ( Βίβλος δεκάτη ἑβδόμη, 9).
Σχολιάζοντας μάλιστα τὴν καταστροφὴ τῶν Θηβῶν ἀπὸ τοὺς Μακεδόνες ὁ Διόδωρος Σικελιώτης γράφει τὸ ἑξῆς συγκλονιστικό :
Καὶ θὰ ἔβλεπες πολλὲς συμφορὲς καὶ φρικτὲς νὰ συμβαίνουν στὴν πόλη, καθὼς Ἕλληνες ὑπὸ Ἑλλήνων σκοτώνονταν δίχως ἔλεος, καὶ συγγενεῖς φονεύονταν ἀπὸ συγγενεῖς κατὰ γένος, χωρὶς καμμία ντροπὴ ποὺ μιλοῦσαν τὴν ἴδια γλῶσσα (13.6 )

Ἐπίσης ὁ Διόδωρος ἀναφέρει ὅτι κατὰ τὴν 113^η Ὀλυμπιάδα νίκησε στὸν ἀγῶνα τοῦ σταδίου ὁ Κλείτων ὁ Μακεδών, ὅτι ὁ Ἀλέξανδρος κατὰ τὴν διάρκεια τῶν Ὀλυμπιακῶν ἀγώνων διεκήρυξε στὴν Ὀλυμπία τὴν ἐπιστροφὴ ὅλων τῶν ἐξορίστων στὶς πατρίδες τους «πλὴν τῶν ἱεροσύλων καὶ φονέων» καὶ ὅτι ὁ Κάσανδρος ὁ Μακεδών, περνώντας ἀπὸ τὸ Ἄργος διοργάνωσε τὸν ἀγῶνα τῶν Νεμέων κι ἐπέστρεψε στὴν Μακεδονία.

Ὁ Στράβων, ὁ γνωστὸς Ἕλληνας γεωγράφος (1^ος αἰ. π.Χ. - 1^ος αἰ. μ.Χ.),
στὸ ἕβδομο βιβλίο του γράφει:

Στὸ ἕβδομο βιβλίο περιγράφονται τὰ ὑπόλοιπα μέρη τῆς Εὐρώπης, ὅσα μεταξὺ τῆς Ἀδριατικῆς καὶ τῶν ἀριστερῶν τῆς Ποντικῆς θαλάσσης ἀποκόπτει πρὸς τὸν νότο ὁ Ἴστρος (δηλαδὴ ὁ Δούναβης), μέχρι τὴν Προποντίδα καὶ τὴν Ἑλλάδα, στὰ ὁποῖα περιλαμβάνεται καὶ ὅλη ἡ Μακεδονία.

Καὶ συνεχίζει :
κατὰ κάποιον τρόπο παράλληλα πρὸς τὸν Ἴστρο βρίσκονται τὰ Ἰλλυρικά, τὰ Παιονικὰ καὶ τὰ Θράκια ὄρη, σὰν νὰ ἀποτελοῦν μία γραμμὴ ποὺ φθάνει ἀπὸ τὴν Ἀδριατικὴ μέχρι τὸν Πόντο. Βορείως αὐτῆς ὑπάρχουν τὰ μέρη μεταξὺ τοῦ Ἴστρου καὶ τῶν ὀρῶν, πρὸς νότο ἡ Ἑλλάδα κι ἀπὸ τὴν ἄλλη συνεχὴς βάρβαρος μέχρι τῆς ὀρεινῆς. Πρὸς μὲν τὸν Πόντο ὑπάρχει τὸ ὄρος Αἷμος, τὸ μεγαλύτερο καὶ ψηλότερο τῆς περιοχῆς, ποὺ διαιρεῖ κάπως στὴν μέση τὴν Θράκη.

Πρὸς τὸν Ἀδρία σχεδὸν ὅλη ἡ Ἀρδία καὶ στὴν μέση ἡ Παιονία, κι αὐτὴ ὅλη ὀρεινή. Ἑκατέρωθεν αὐτῆς ἀπὸ τὴν μία τὰ Θράκια ὄρη καὶ ἡ Ροδόπη στὰ σύνορα, ὑψηλὸ ὄρος μετὰ τὸν Αἷμο, κι ἀπὸ τὴν ἄλλη βορείως ἡ Ἰλλυρική, ἡ χώρα τῶν Αὐταριατῶν καὶ ἡ Δαρδανική.

Ὁ ποταμὸς Δρίλων (ὁ σημερινὸς ποταμὸς Δρίνος, ὁ ὁποῖος ἐκβάλλει στὴν λίμνη κοντὰ στὸ Τουσεμὶστ τῆς σημερινῆς Ἀλβανίας) ρέει πρὸς τὰ ἄνω μέχρι τὴν Δαρδανική, ἡ ὁποία συνορεύει μὲ τὰ Μακεδονικὰ ἔθνη καὶ τὰ Παιονικὰ στὸν νότο.

Ἀπὸ ἐκεῖ ποὺ ἀρχίζουν τὰ Μακεδονικὰ ὄρη καὶ τὰ Παιονικὰ μέχρι τὸν Στρυμόνα ποταμὸ κατοικοῦν Μακεδόνες καὶ Παίονες καὶ μερικοὶ ἀπὸ τοὺς Θράκες τῶν βουνῶν. Πέρα ἀπὸ τὸν Στρυμόνα καὶ μέχρι τὶς ἐκβολὲς τοῦ Πόντου καὶ τὸν Αἷμο εἶναι ὅλα τὰ μέρη τῶν Θρακῶν ἐκτὸς τῶν παραλίων. Αὐτὰ ἀπὸ Ἕλληνες κατοικοῦνται, οἱ ὁποῖοι ἔχουν ἐγκατασταθεῖ ἄλλοι πρὸς τὴν Προποντίδα, ἄλλοι πρὸς τὸν Ἑλλήσποντο καὶ τὴν Μαύρη θάλασσα κι ἄλλοι πρὸς τὸ Αἰγαῖο (7.4)

Στὰ ἀποσπάσματα τοῦ ἑβδόμου βιβλίου ἐπισημαίνει καὶ τὸ σημαντικότερο ὅλων: «Ἐστὶν οὖν Ἑλλὰς καὶ ἡ Μακεδονία».

Ἀρριανός (1^ος-2^ος αἰῶνας μ.Χ.) γνωστὸς γιὰ τὰ ἔργα του «Ἀλεξάνδρου Ἀνάβασις» καὶ «Ἰνδική».
Ἀλεξάνδρου Ἀνάβασις βιβλίο πρῶτο:
Ἀφοῦ ἔπραξε αὐτὰ ὁ Ἀλέξανδρος ἐπέστρεψε στὴν Μακεδονία καὶ προσέφερε θυσία στὸν Ὀλύμπιο Δία, ἡ ὁποία ἦταν ἤδη καθιερωμένη ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ Ἀρχελάου καὶ διοργάνωσε στὶς Αἰγὲς τοὺς ἀγῶνες τῶν Ὀλυμπίων. Μερικοὶ λένε ὅτι διοργάνωσε καὶ ἀγῶνες πρὸς τιμὴν τῶν Μουσῶν.[11]
πιὸ κάτω...ἔθαψε καὶ τοὺς μισθοφόρους Ἕλληνες, οἱ ὁποῖοι ἐξεστράτευσαν μὲ τοὺς ἐχθροὺς καὶ σκοτώθηκαν. Ὅσους ἐξ αὐτῶν συνέλαβε αἰχμαλώτους, ἀφοῦ τοὺς ἔδεσε μὲ δεσμά, τοὺς ἔστειλε στὴν Μακεδονία σὲ καταναγκαστικὰ ἔργα, διότι ἂν καὶ ἦταν Ἕλληνες ἐναντίον τῶν Ἑλλήνων πολεμοῦσαν καὶ ὑπὲρ τῶν βαρβάρων. Ἀπέστειλε δὲ καὶ στὴν Ἀθήνα τριακόσιες περσικὲς πανοπλίες ἀφιέρωμα στὴν Ἀθηνᾶ τῆς ἀκροπόλεως καὶ διέταξε νὰ γραφεῖ ἐπάνω τους ἡ γνωστὴ ἐπιγραφή: Ἀλέξανδρος Φιλίππου καὶ οἱ Ἕλληνες, πλὴν Λακεδαιμονίων, ἀπὸ τῶν βαρβάρων τῶν τὴν Ἀσίαν κατοικούντων.[16]

Στὸ δεύτερο βιβλίο του περιλαμβάνεται καὶ ἡ περίφημη ἐπιστολὴ τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου πρὸς τὸν Δαρεῖο:
....Πρὸς ταῦτα ἀντιγράφει Ἀλέξανδρος καὶ ξυμπέμπει τοῖς παρὰ Δαρείου
«Οἱ ὑμέτεροι πρόγονοι ἐλθόντες εἰς Μακεδονίαν καὶ εἰς τὴν ἄλλην Ἑλλάδα κακῶς ἐποίησαν ἡμᾶς οὐδὲν προηδικημένοι. ἐγὼ δὲ τῶν Ἑλλήνων ἡγεμὼν κατασταθεὶς καὶ τιμωρήσασθαι βουλόμενος Πέρσας διέβην ἐς τὴν Ἀσίαν.».
Στὸ τέταρτο βιβλίο γράφει ὅτι ὁ Ἀλέξανδρος φόρεσε τὴν Μηδικὴ ἐνδυμασία ἀντὶ τῆς πατρίου, ὄντας Ἡρακλείδης στὸ γένος : «Ἡρακλείδην γὰρ εἶναι Ἀλέξανδρον· Ἡρακλείδῃς δὲ ἀπὸ γένους καὶ Αἰακίδῃς,» τοῦ ὁποίου οἱ πρόγονοι ἀπὸ τὸ Ἄργος στὴν Μακεδονία ἦρθαν, καὶ ὄχι μὲ τὴν βία, ἀλλὰ νομίμως Μακεδόνων ἄρχοντες διετέλεσαν.
Ἐπίσης ἀναφέρεται ὅτι ὑπῆρχε στοὺς Μακεδόνες ἡμέρα ἀφιερωμένη στὸν Διόνυσο, καὶ κάθε χρόνο ὁ Ἀλέξανδρος τοῦ προσέφερε θυσίες.

Στὸ ἔργο του Ἰνδικὴ ὑπάρχει κατάλογος τῶν Ἑλλήνων στρατηγῶν τῆς ἐκστρατείας τοῦ Ἀλεξάνδρου καὶ μεταξὺ αὐτῶν:
οἱ Τριήραρχοι ἀπὸ τὴν Πέλλα τῆς Μακεδονίας: Ἡφαιστίων ὁ Ἀμύντορος, Λεόννατος ὁ Ἀντέου, Λυσίμαχος ὁ Ἀγαθοκλέους, Ἀσκληπιόδωρος ὁ Τιμάνδρου, Ἄρχων ὁ Κλεινίου, Δημόνικος ὁ Ἀθηναίου, Ἀρχίης ὁ Ἀναξιδότου, Ὀφέλας ὁ Σειληνοῦ, Τιμάνθης ὁ Παντιάδου. Ἀπὸ τὴν Ἀμφίπολη ὁ Νέαρχος ὁ Ἀνδροτίμου, ὁ Λαομέδων ὁ Λαρίχου, καὶ ὁ Ἀνδροσθένης ὁ Καλλιστράτου.
Ὅλα τὰ ὀνόματα τοῦ καταλόγου εἶναι Ἑλληνικά.

Ὁ Πλούταρχος (1^ος -2^ος αἰ. μ.Χ.) ὀνομάζει Ἑλληνικὴ θάλασσα τὸ Αἰγαῖο καὶ ἐπισημαίνει τὴν καταγωγὴ τοῦ Φιλίππου καὶ τοῦ Ἀλεξάνδρου ἀπὸ τὸν Ἡρακλῆ: «Φιλίππου καὶ Ἀλεξάνδρου τοὺς ἀφ' Ἡρακλέους» (Ἄγις καὶ Κλεομένης, 52.1)

Ἐπίσης ἀναφέρει ὅτι ὁ Ἀλέξανδρος ἐπέλεξε 30.000 παιδιὰ ἀλλοεθνῶν καὶ διέταξε νὰ τοὺς μάθουν τὰ Ἑλληνικὰ Γράμματα καὶ τὸν χειρισμὸ τῶν Μακεδονικῶν ὅπλων. (διὸ καὶ τρισμυρίους παῖδας ἐπιλεξάμενος ἐκέλευσε γράμματα τὲ μανθάνειν Ἑλληνικὰ καὶ Μακεδονικοῖς ὅπλοις ἐντρέφεσθαι.)

Γιὰ τὸν Δημοσθένη ὁ Πλούταρχος σημειώνει ὅτι δέχθηκε πολλὰ χρήματα ἀπὸ τὸν βασιλιὰ τῶν Περσῶν γιὰ τὸν ἀντιμακεδονικό του ἀγῶνα. Αὐτὸ τὸ ἀνακάλυψε λέει ἀργότερα ὁ Ἀλέξανδρος ὅταν βρῆκε στὶς Σάρδεις ἐπιστολὲς τοῦ Δημοσθένη καὶ τῶν στρατηγῶν τῶν Περσῶν ποὺ ἀνέφεραν τὸ πλῆθος τῶν χρημάτων (20).

Τέλος, στὸ ἔργο τοῦ «Ἄρατος» σχολιάζει μὲ πικρία τὰ βίαια ἐπεισόδια μεταξὺ τῶν Ἀργείων καὶ τῶν Μακεδόνων, ὅταν ὁ Ἀντίγονος ἀποκατέστησε στὸ Ἄργος τὴν τυραννικὴ ἐξουσία: «Πόσο φοβερό, ἄνδρες ὁμόφυλοι καὶ συγγενεῖς νὰ φέρονται μ' αὐτὸν τὸν τρόπο λόγω τοῦ μίσους».

Ὁ Παυσανίας (2^ος αἰῶνας μ.Χ)
Κατὰ τὴν 99^η Ὀλυμπιάδα προσέθεσαν τὸ ἀγώνισμα τῆς συνωρίδας μὲ πουλάρια (τοῦ ἅρματος δύο ἵππων) στὸ ὁποῖο ἀναδείχθηκε νικήτρια ἡ Βελιστίχη ἀπὸ τὴν παραθαλάσσια Μακεδονία.(Ἡλιακῶν Α)

Ὁ Μακεδὼν Πίερος, ποὺ τὸ ὄνομά του δόθηκε σ' ἕνα ὄρος στὴν Μακεδονία, ὅταν ἦρθε στὶς Θεσπιές, εἰσήγαγε τὶς ἐννέα Μοῦσες καὶ τοὺς ἔδωσε τὰ (Ἑλληνικὰ) ὀνόματα ποὺ ἔχουν καὶ σήμερα: Κλειώ, Εὐτέρπη, Θάλεια, Μελπομένη, Τερψιχόρη, Ἐρατώ, Πολύμνια, Οὐρανία, Καλλιόπη. (Βοιωτικά, 29.3)

Στὰ Φωκικὰ
...ὑπὸ τοῦ Ἀμφικτύονος συγκεντρώθηκαν σὲ κοινὸ συνέδριο τὰ Ἑλληνικὰ γένη: Ἴωνες, Δόλοπες, Θεσσαλοί, Αἰνιάνες, Μάγνητες, Μαλιεῖς, Φθιῶτες, Δωριεῖς, Φωκεῖς, Λοκροί...καὶ ἀργότερα καὶ οἱ Μακεδόνες ἐντάχθηκαν στὶς Ἀμφικτυονίες [8.2]

Ἐπίσης ἀναφέρει ὁ Παυσανίας ὅτι στὴν ἐποχή του οἱ Ἀμφικτύονες ἦταν 30. Ἀπὸ τὴν Νικόπολη, τὴν Θεσσαλία καὶ τὴν Μακεδονία. [8.4]

Οἱ Ἀμφικτυονίες ἀποτελοῦσαν θρησκευτικὲς ἑνώσεις τῶν ἀρχαίων ἑλληνικῶν  πόλεων καὶ μόνο ἑλληνικῶν, μὲ κέντρα διαφόρους ναοὺς ἀνὰ τὴν ἐπικράτεια.

Καὶ τέλος στὰ Ἀχαϊκὰ ὁ Παυσανίας ἀναφέρει τὴν ἀσθένεια ποὺ ἔχει διεισδύσει καὶ προσβάλλει τὴν Ἑλλάδα ἀπὸ τὴν Ἀρχαιότητα μέχρι καὶ σήμερα: ΤΗΝ ΠΡΟΔΟΣΙΑ:
«οὔποτε τὴν Ἑλλάδα ἐπέλειπον οἱ ἐπὶ προδοσία νοσήσαντες».

* Ἡ Ἰσμήνη Μαρτίνη εἶναι Ἀπόφοιτος τοῦ Τμήματος τοῦ ΕΑΠ «Σπουδὲς στὸν Ἑλληνικὸ Πολιτισμὸ» καὶ Συντονίστρια Ἐπιτροπῆς Ὁμήρου ΙΗΑ.